Fİzİka və ekologİya kafedrası
1. Kafedranın yaranması və fəaliyyət dövrü
Kafedra bu təhsil ocağının fəaliyyət göstərdiyi 1991-ci ildən M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye Universiteti Mingəçevir filialı, Mingəçevir Energetika İnstitutu və Mingəçevir Politexnik İnstitutu adları ilə zaman-zaman dəyişərək bu gündə gənc mütəxəssisləri yetişdirməkdədir.
1991-ci ildə “Fizika” kafedrası adı ilə fəaliyyətə başlayan kafedraya k.e.n., dosent Aslanov Adil Davud oğlu rəhbərlik etmişdir.
1992-ci ildən isə yeni ixtisasların kafedraya daxil olması ilə əlaqədar “Fizika” kafedrası və “Kimya və texnologiya” kafedralarına ayrılmışdır. “Fizika” kafedrasına f.r.e.d., professor Bədəlov Arif Zeynal oğlu, “Kimya və texnologiya” kafedrasına isə k.e.n., dosent Usubəliyev Bəybala Tacı oğlu rəhbərlik etmişdir.
İldən ilə yeni ixtisasların açılması ilə bağlı olaraq 1995-ci ildə kaferdanın adı dəyişdirilərək “Fizika, elektronika və izolyasiya texnikası” kafedrası adlandırılmış, kafedra müdiri isə professor Bədəlov A.Z. təyin edilmişdir. Kafedra ümumi fənlərin tədrisindən əlavə ixtisas kafedrası kimi fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. T120200 “Elektroizolyasiya, kabel və kondensator texnikası” ixtisasının tədris planı tərtib olunaraq, fənn proqramları hazırlanmışdır.
2002-ci ildən institut Respublikada təhsil inkişaf proqramına uyğun olaraq TEMPUS proqramı çərçivəsində “Azərbaycanda alı məktəblərdə müasir mühəndis təhsili” adlı layihəyə qoşulmuşdur. 2005-2006-cı tədris ilindən başlayaraq TEMPUS layihəsi çərçivəsində yeni ixtisas “Elektroenergetika” ixtisası açılmışdır. Bununla əlaqədar kafedra “Fizika, elektrotexnika və elektroenergetika” kaferdası adı altında fəaliyyətini davam etdirmişdir.
TEMPUS layihəsi çərçivəsində kafedranın 2 əməkdaşı - Arif Bədəlov və Əbdül Qasımov Almaniyada Köln Tətbiqi Elmlər Akademiyası və Hollandiyada Züyd Tətbiqi Elmlər Universitetində ixtisasartırma kursları keçmişlər.
Yeni 050649 Ekologiya mühəndisliyi ixtisasının açılması ilə əlaqədar olaraq kafedranın adı 2010-cu ildə “Fizika və ekologiya mühəndisliyi” kafedrası olmuşdur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.07.2015-ci il tarixli müvafiq sərəncamı ilə Mingəçevir Politexnik İnstitutunun bazasında Mingəçevir Dövlət Universiteti yaradılmışdır. Buna uyğun olaraq, “Fizika və ekologiya mühəndisliyi” kafedrası yenidən formalaşaraq fəaliyyətini davam etdirir.
Kafedranın müdiri f.r.f.d., dosent Yusifova Təranə Firqət qızıdır.
Kafedra bakalavr təhsil səviyyəsi ilə yanaşı magistr təhsil səviyyəsi üzrə də mütəxəssis hazırlayır.
Kafedrada 2016-2020-ci illər üçün “Fizika, kimya və ekologiyanın nəzəri və eksperimental tədqiqat məsələləri” elmi-tədqiqat işinin problemlərinin araşdırılması planlaşdırılmışdır.
2. Rəhbərlik (kafedra müdiri haqqında qısa məlumat)
Yusibova Təranə Firqət qızı 1975-ci ildə Yevlax rayonun Gülövşə kəndində anadan olmuşdur. 1997-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqojı Universitetinin Fizika fakülətəsini bitirmişdir. 1998-ci ildə “Fizika, elektronika və izolyasiya texnikası” kafedrasında laborant, 0,5 ştat müəllim vəzifələrində işləyib. 1999-cu ildə kafedranın laboratoriya müdiri vəzifəsinə təyin edilib. 1998-2002-ci illərdə AMEA Fizika İnstitutunun qiyabi aspirantı olmuşdur. 2003-cü ildə müsabiqə yolu ilə “Fizika, elektronika və izolyasiya texnikası” kafedrasına baş müəllim vəzifəsinə seçilib. 2005-ci ildə 01.04.07 – Kondensə olunmuş hal fizikası ixtisası üzrə “Gümüş tellurid və gümüş selenid kristalında yayılan faza keçidləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək f.r.f.d. alimlik dərəcəsi almışdır. 2011-ci ildən kafedra müdiri vəzifəsində çalışır. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə dosent elmi adı verilmişdir.
T.F.Yusibova 30 elmi və metodiki işin müəllifidir.
Ailəlidir. 1 övladı var.
3. İxtisas haqqında
050649 Ekologiya ixtisası üzrə təhsil alan bakalavr – fundamental və peşə hazırlığına uyğun olaraq, ixtisası üzrə iş sahələrində peşə fəaliyyətinə, eləcədə ixtisası üzrə magistraturada təhsil almağa hazır olmalıdır;
- peşəsinə və ixtisas dərəcəsinə uyğun gələn istənilən istehsal sahələri, təşkilatlar, idarələr, müəssisələr və s. sferada işləyə bilməlidir.
- müxtəlif təhsil müəssisələrində (ali məktəblərdə elmi, elmi-pedaqoji fəaliyyət sahələri istisna olmaqla) çalışa bilməlidir.
Bu ixtisasın bakalavriat səviyyəsini təhsil proqramı üzrə tədris planını tam yerinə yetirmiş şəxslərə yekun Dövlət Attestasiya Komissiyasının qərarı əsasında “bakalavr” ali peşə-ixtisas dərəcəsi verilir.
Məzun aşağıdakı peşə kompetensiyalarına yiyələnməlidir:
- məntiqi təfəkkürə malik olmalı, mexanika və təbiət elmlərindən sadə sistem və proseslərdə riyazi modellərdən istifadə etmək bacarığına;
- madəllərin təyini və kimyəvi müəyyənləşdirilmə metodlarını bilməyə;
- kompüter texnologiyasının texniki və proqram vasitələri, müasir proqramlardan birini bilməli və həmin sistemin köməyi ilə ixtisasa aid məsələləri kompüterdə həll etmək bacarığına;
- neft-kimya istehsalında yaranan tullantıların təsnifatı çoxpilləli proseslərdə ətraf mühitin mühafizəsi;
- istehsal təsərrüfat sistemlərinin dövlət ekoloji ekspertizasını, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə və onların bərpa prinsiplərini tətbiq etməyə;
- dövlət standart sistemini, metroloji ekspertiza, layihələndirilən və mövcud istehsalın ekoloji təhlükəsizliyi, qəza və fəlakət nəticələrinin qarşısının alınmasına və aradan qaldırılmasına yönəlmiş tədbirləri əldə etmək qabliyyətinə və s.
Mütəxəssislər Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin tabeliyində olan idarə və müəssisələrində, Su Təsərrüfatı və Meliorasiya Komitəsinin tikinti, istismar obyektlərində, balıqçılıq və meşəçilik təsərrüfatlarına xidmət edən tikinti, idarə və müəssisələrində, Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin idarə və müəssisələrində, təbiətdən istifadədə baş verən bioekoloji, geoekoloji və aqroekoloji proseslərin öyrənilməsi və idarə olunması ilə məşğul olan müəssisə və təşkilatlarda, ərazilərin təbii mühafizə quruculuğu idarələrində, sənaye müəssisələrində tullantısız istehsal proseslərinin yaradılmasında, tullantıların təkrar emalımda, neft-kimya sənayesində ekoloji vəziyyəti yaxşılaşdıracaq layihələrin hazırlanmasında və bunlarla bağlı elmi-tədqiqat, layihə-axtarış institut və birliklərində çalışa bilərlər.
Kafedrada bakalavr pilləsi ilə yanaşı 2016/2017-ci tədris ilindən magistr təhsil pilləsində 060649 Ekologiya mühəndisliyi ixtisası üzrə (ixtisaslaşma: Ətraf mühitin mühafizəsi və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması) Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 12 yanvar 2009-cu il tarixli 08 saylı qərarı ilə təsdiq edilmiş qeyd olunan ixtisas da fəaliyyət göstərir.
4. Tədris olunan fənlər
s/s |
Bakalavriat səviyyəsi üzrə: |
1 |
Fizika |
2 |
Ümumi fizika |
3 |
Ekologiya mühəndisliyinə giriş |
4 |
Ətraf mühitin kimyası |
5 |
Radioekologiya |
6 |
Kimya texnologiyasının əsasları |
7 |
Analitik kimya |
8 |
Qeyri-üzvi kimya |
9 |
Tullantısız istehsal prosesləri və tullantıların təkrar emalı |
10 |
Kimya |
11 |
Su ehtiyyatlarının kompleks istifadəsi və mühəfizəsi |
12 |
Çirkab suların təmizlənməsi |
13 |
Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi |
14 |
Ekoloji nəzarətin üsul və vasitələri |
15 |
Hidrologiya |
16 |
Məsafədən zondlamanın fiziki əsasları |
17 |
Ekoloji ekspertiza və layihələndirmənin əsasları |
18 |
Metrologiya, standartlaşdırma və sertifikatlaşdırma |
19 |
Ümumi ekologiya |
20 |
Meliorasiya və rekultativ işin ekoloji əsasları |
21 |
Toksikologiyanın əsasları |
22 |
Ekologiya hüququ |
23 |
Ekoloji monitorinq |
24 |
Ətraf mühitin mühafizəsinin nəzəri əsasları |
25 |
Mühəndisi geodeziya |
|
Magistratura səviyyəsi üzrə: |
1 |
Ekoloji təhlükəsizlik |
2 |
Ekoloji menecment |
3 |
Ekologiya mühəndisliyinin tarixi və metodologiyası |
4 |
Ekologiya mühəndisliyinin müasir problemləri |
5 |
Sənaye tullantılarından ətraf mühitin təmizlənməsində fiziki üsulların tətbiqi |
6 |
Ətraf mühitin mühafizəsinin texnikası və texnologiyası |
7 |
Ekoloji proqnozlaşdırma |
8 |
Təbii mühit və təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə |
9 |
Torpaq mühafizəsinin müasir problemləri |
10 |
Tətbiqi ekologiya |
11 |
Ekoloji informasiya sistemləri |
5. Çap olunmuş vəsaitlər haqqında (dərslik, dərs vəsaiti)
1. Mehdiyev M.S., Aslanov A.D. Kimya (proqram, metodik göstəriş və yoxlama tapşırıqları), 1995.
2. Bədəlov A.Z., Dəmirov A.H., Dəmirova Z.V., Sarıyev V.İ. Fizika (Ali məktəblərin qiyabi təhsil alan tələbələri üçün tədris-metodik göstəriş), 2005.
3. Bədəlov A.Z., Dəmirov A.H., Dəmirova Z.V., Sarıyev V.İ. Fizika (Elektrik və maqnitizm bölməsi üzrə laboratoriya işlərinə dair tədris-metodik göstəriş), 2005.
4. Dəmirova Z.V., Sarıyev V.İ. Fizika (Mexanika və molekulyar fizika bölməsi üzrə laboratoriya işlərinə dair tədris-metodik göstəriş), 2008.
5. Dəmirova Z.V., Sarıyev V.İ. Fizika (Elektroenergetika – ixtisası üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələrin təcrübələrinin təşkili və keçirilməsinə dair tədris-metodik göstəriş, 2008.
6. Yusifova T.F., Dəmirova Z.V., Sarıyev V.İ., Səlimov İ.N. Elektrotexnika və radiotexnika fənni üzrə laboratoriya işlərinə dair metodik vəsait. Mingəçevir, 2010, 70s.
7. Mehdiyev M.S., Aslanov A.D. Ekoloji məsələlərin həllində MATLAB sisteminin tətbiqi.
6. Kafedra əməkdaşları haqqında məlumat
1 |
Yusibova Təranə Firqət |
dosent, f.r.f.d., kafedra müdiri |
2 |
Məmmədov Elşad Ərşad |
professor, k.e.d. |
3 |
Mehdiyev Məhyəddin Sadıx |
dosent, k.f.d. |
4 |
Aslanov Adil Davud |
dosent, k.f.d. |
5 |
Səfərova Pərvanə Siyahbər |
dosent, k.f.d. |
6 |
Səlimov İlham Nəsir |
dosent, f.r.f.d. |
7 |
Ağayeva Rayihə Şəmsəddin |
f.f.d., baş müəllim |
8 |
Mustafayeva Vüsalə Sahib |
bil.f.d., baş müəllim |
9 |
Sarıyev Vüqar İsmayıl |
baş müəllim |
10 |
Abdullayev Qərib Budaq |
müəllim |
11 |
Xəlilova Gülnarə Hüseyn |
laborant |